De betekenis van 'de kat uit de boom kijken'
Elke ochtend begin ik mijn dag met een dampend kopje thee en een kort stukje op mijn blog. Vandaag behandel ik een typisch Nederlands spreekwoord waar je misschien wel eens van hebt gehoord: 'de kat uit de boom kijken'. Hoewel het vaak wordt gebruikt, is het niet altijd duidelijk wat ermee bedoeld wordt. In dit artikel leg ik het je haarfijn uit.
Letterlijk versus figuurlijk
Als je dit spreekwoord letterlijk neemt, zie je een kat die rustig in een boom zit en alles goed in de gaten houdt voordat hij besluit om naar beneden te komen. Dat klopt aardig met de figuurlijke betekenis. Iemand die ‘de kat uit de boom kijkt’ bekijkt eerst rustig de situatie voordat hij actie onderneemt. Het gaat vaak over mensen die niet overhaast reageren of beslissingen nemen, maar liever eerst alles analyseren.
Wanneer gebruik je dit spreekwoord?
Stel je voor dat je iemand leert kennen op een feestje. Jij bent enthousiast en sociaal, maar de ander is wat terughoudend. Dan zou je kunnen zeggen: “Hij kijkt eerst de kat uit de boom.” Hiermee bedoel je dat die persoon even de situatie afwacht voordat hij zich volledig laat gaan of wat losser wordt in het contact. Het kan ook gebruikt worden in een zakelijke context, bijvoorbeeld tijdens een vergadering waarin iemand weinig zegt maar wel goed oplet. Ook dat kan ‘de kat uit de boom kijken’ zijn.
De oorsprong van het spreekwoord
Zoals bij veel Nederlandse spreekwoorden is ook bij deze de precieze herkomst moeilijk te achterhalen. Toch is het beeld van een kat die van bovenaf toekijkt goed gekend in de volkscultuur. Katten staan bekend om hun voorzichtige en oplettende aard, wat dit spreekwoord bijzonder passend maakt. Door het gebruik van dierenbeelden in spreekwoorden wordt de boodschap vaak levendiger en makkelijker te begrijpen.
Waarom blijven dit soort spreekwoorden populair?
Spreekwoorden geven taal kleur en karakter. Ze vertellen ons iets over cultuur, geschiedenis en hoe we naar het leven kijken. Als je ‘de kat uit de boom kijken’ zegt, schets je met slechts een paar woorden een heel gedragspatroon. Dat maakt zulke uitdrukkingen krachtig én handig in dagelijkse gesprekken.
Meer spreekwoorden leren?
Kom elke ochtend langs op mijn blog voor nieuwe tips, weetjes en interessante uitleg over de Nederlandse taal en cultuur. Heb je zelf een spreekwoord waar je de betekenis van wil weten? Laat het vooral weten! Misschien behandel ik het in mijn volgende blogpost. Tot morgen – met een kopje thee uiteraard!
